สัลลาปังคพิไสย

สัลลาปังคพิไสย  (บทโศก)

สัลลาปังคพิไสย  (บทโศก)  คือการกล่าวข้อความแสดงอารมณ์โศกเศร้า  อาลัยรัก

ตัวอย่าง

        บทโศกของนางวันทอง  ซึ่งคร่ำครวญอาลัยรักต้นไม้ในบ้านขุนช้าง  อันแสดงให้เห็นว่านางไม่ต้องการติดตามขุนแผนไปแต่ก็ต้องไปเพราะขุนแผนร่ายมนตร์สะกด  เมื่อเห็นว่านางมัวร่ำไรลาต้นไม้  สิ่งของอยู่นั่นเอง  จากเรื่องขุนช้างขุนแผน  ตอนขุนแผนพานางวันทองหนี

                        ลำดวนเอ๋ยจะด่วนไปก่อนแล้ว          ทั้งเกดแก้วพิกุลยี่สุ่นสี

                จะโรยร้างห่างสิ้นกลิ่นมาลี                      จำปีเอ๋ยกี่ปีจะมาพบ

(พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย)

        สุนทรภู่คร่ำครวญถึงรัชกาลที่ 1  ซึ่งสวรรคตแล้ว   เป็นเหตุให้สุนทรภู่ต้องตกระกำลำบาก  เพราะไม่เป็นที่โปรดปรานของรัชกาลที่ 3  ต้องระเห็จเตร็ดเตร่ไปอาศัยในที่ต่างๆ  ขณะล่องเรือผ่านพระราชวัง  สุนทรภู่ซึ่งระลึกถึงความหลังก็คร่ำครวญ  อาลัยถึงอดีตที่เคยรุ่งเรือง  จากนิราศภูเขาทอง

                        เคยหมอบใกล้ได้กลิ่นสุคนธ์ตรลบ   ละอองอบรสรื่นชื่นนาสา

                สิ้นแผ่นดินสิ้นรสสุคนธา                       วาสนาเราก็สิ้นเหมือนกลิ่นสุคนธ์

(พระสุนทรโวหาร  (ภู่))

        กาพย์นางลอย  ตอนหนึ่งในบทพากย์รามเกียรติ์  แสดงคำรำพันอาลัยอาวรณืของพระรามที่มีต่อนางสีดา  (นางเบญกายปลอมตัว  แกล้งทำเป็นตายลอยน้ำมา)

                        พระโกศทองจะรองรับ               สำหรับราชเทวี

                เชิญศพขึ้นสู่สี-                                  วิกาแก้วอันเรืองรอง

                เข้าสู่พระเมรุมาศ                               อันโอภาสด้วยเทียนทอง

                แสงเพลิงจะเริงรอง                            ไปต้องสีวิสูตรพลาย

                อัจกลับจงกลกลีบ                                 ประทีปทองจะส่องฉาย

                พู่ห้อยเพดารราย                                 ระรวยรื่นรำเพยลม

                พระวิสูตรจะวงวัง                               บัลลังก์ทิพบรรทม

                รูปภาพจะเคียมคม                               กินนรฟ้อนอยู่ผาดผัน

                อีกพระญาติวงศา                                 ก็จะมาประชุมกัน

                แสนสาวพระกำนัล                              จะนอบน้อมประนมกร

                ยามค่ำจะร่ำไห้                                   วิเวกใจให้อาวรณ์

                เสียงสังข์และแตรงอน                         จะประโคมอยู่ครืนเครง

(พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย)