เรือนประธาน

             เรือนหลังนี้จะเป็นเรือนประธานหรือเรียกว่าเรือนคุณย่า ด้านข้างตัวเรือนจะเป็นฝาไม้ประกน ปกติจะใช้เป็นห้องรับแขกและจะเป็นที่เก็บมรดกตกทอดจากบรรพบุรุษ สำหรับเรื่องนี้มีเรื่องเล่าว่าจะมีหญิงชราโบกรถจากวัดสุทัศน์ให้มาส่งที่ซอยสวนพลูในตอนค่ำๆ แต่ไม่ยอมจ่ายตังค์ เมื่อลงจากรถสามล้อถีบเป็นเช่นนี้อยู่หลายครั้ง จนคนขับสามล้อพูดกันว่าอย่ารับคนแก่จากวัดสุทัศน์มาส่งที่ซอยสวนพลู ท่าน ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ จึงเข้าใจว่าน่าจะเป็นเจ้าของบ้านเดิม ซึ่งยังมีความผูกพันกับบ้านและตามมาขออาศัยอยู่ท่านจึงทำบุญให้และเรียกว่าเรือนประธานหรือเรือนคุณย่า

          ก่อนจะเข้าไปในเรือนคุณย่าจะต้องข้ามธรณีประตูสุงเกือบถึงเข่าทำให้ฉันนึกถึงเรื่องสี่แผ่นดินตอนแม่พลอยเข้าวังซึ่งเป็นผลงานเขียนของท่าน ด้านซ้ายของประตูจะมีพระแท่นในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เพราะลักษณะการประดับกระจกจะไม่ปรากฏว่าเป็นเครื่องเรือนของสามัญชน ภายในพระแท่นจะมีรูปปั้นพระอุมาของเขมร วางตะลุ่มไว้ 2 ชุด ทางด้านซ้ายและขวาของรูปปั้นนั้น มีตะลุ่มด้านขวาจะมีชามลายผักกาดซึ่งเป็นศิลปะจีน และทางด้านซ้ายของแท่นจะตะลุ่มซึ่งเป็นชามเบญจรงค์ของไทย ตรงกลางห้องริมหน้าต่างจะมีตู้กระจก 2 ใบ ซึ่งภายในตัวตู้กระจก 2 ใบ ซึ่งภายในตัวตู้จะบรรจุหุ่นกระบอกตู้ด้านซ้ายจะมีรูปหุ่นกระบอกตัวละครจากเรื่องพระอภัยมณีกับอิเหนาซึ่งจะใช้ศิราภรณ์หรือที่เราเรียกว่าเทริดในเครื่องแต่งกายตัวละคร ด้านขวาเป็นหุ่นกระบอกตัวละครในเรื่องรามเกียรติ์ สำหรับตู้บนหุ่นกระบอกตัวละครเรื่องรามเกียรติ์จะมีพระพุทธรูปทรงเรื่องสมัยรัชกาลที่ 3 ตั้งอยุ่ มุมขวาสุดของห้องเป็นตู้กระจกลายไทย ภายในบรรจุชุดน้ำชา ซึ่งท่านเจ้าของบ้านได้มาจากประเทสจีนและฝรั่งเศส ด้านขวามือของห้องจะมีรูปปั้นสิงหืซึ่งทำจากเครื่องปั้นดินเผาและใกล้ประตูจะมีตู้กระจกลวดลายไทยเก็บเครื่องถมทองสำหรับเจ้านายชั้นสูง เช่น พวกเครื่องเชี่ยนหมากพลู เหนือตัวตู้จะมีรูปปั้นของพระสยามเทวาธิราชตั้งอยู่ มีพระพุทธรูปปางต่างๆ สมัยรัชกาลที่ 3 - 4