|
สิ่งแวดล้อมที่มีความสำคัญต่อชีวิตอาจแบ่งออกเป็นปัจจัยใหญ่ๆ
ได้ 2 อย่าง คือ
1.
ปัจจัยทางกายภาพ ได้แก่ สภาพแวดล้อมที่ไร้ชีวิต
1.1
สภาพของบรรยากาศ ได้แก่ อุณหภูมิ แสงสว่าง
ความชื้น กระแสลม แต่ละแห่งสิ่งมีชีวิตจะมีลักษณะเฉพาะ
1.2
สภาพของดินและน้ำ ดินเป็นกรด เบส
ทำให้พืช แตกต่างกันออกไป มีผลทำให้สัตว์ซึ่งเป็นผู้บริโภคจะแตกต่างกันออกไปด้วย
2.
ปัจจัยทางชีวภาพ ได้แก่ ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตด้วยกัน
2.1
ภาวะพึ่งพากัน ( Mutualism ) ทั้งสองฝ่าย
เมื่ออยู่ร่วมกันแล้วต่างก็ให้ประโยชน์แก่กัน
เช่น แบคทีเรียไรโซเบียม ที่รากต้นถั่วตรึงไนโตรเจนจากอากาศสะสมไว้ที่รากต้นถั่ว
เป็นสารประกอบไนเตรตทำให้ต้นถั่วได้ปุ๋ย
ในการเติบโตต่อไป
2.2
ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกัน ( Protocooperation
) คล้ายภาวะพึ่งพากัน แต่ตั้งคู่ไม่ได้อยู่ด้วยกันตลอดเวลา
เช่น ดอกไม้กับแมลง ดอกไม้ได้ประโยชน์โดยแมลงช่วยผสมเกสร
แมลงได้น้ำหวานจากดอกไม้
2.3
ภาวะเกื้อกูลกัน หรือ ภาวะอิงอาศัย (
Commensalism ) ฝ่ายหนึ่งได้ประโยชน์
อีกฝ่ายหนึ่งไม่ได้และไม่เสีย เช่น
กล้วยไม้เกาะบนคบไม้ กล้วยไม้ได้ประโยชน์แต่ต้นไม้ไม่ได้และไม่เสียประโยชน์
2.4
ภาวะล่าเหยื่อ ( Predation ) ฝ่ายได้ประโยชน์
คือ ผู้ล่า ( Predator ) เช่น แมว ฝ่ายเสียประโยชน์คือ
เหยื่อ ( Prey ) เช่น นก
2.5
ภาวะมีปรสิต ( Parasitism ) ฝ่ายได้ประโยชน์
คือ ปรสิต ( parasite ) เช่น
กาฝาก ฝ่ายเสียประโยชน์ คือ ผู้ให้อาศัย
( Host ) เช่น ต้นมะม่วง
2.6
ภาวะการแข่งขันกัน ( Competition ) ต่างแก่งแย่งอาหารและที่อยู่
จึงทำให้เสียประโยชน์ทั้งคู่ อาจรุนแรงจนกระทั่งอยู่ฝ่ายหนึ่ง
ตายฝ่ายหนึ่ง หรือ อยู่ทั้งคู่ก็ได้
เช่น จอกกับแหน ในบ่อน้ำ
2.7
ภาวะเป็นกลาง ( Neutralism ) อาศัยอยู่ในแหล่งเดียวกันแต่ต่างฝ่ายต่างอย
ู่ เช่น ตั๊กแตนในนาข้าว กับ ไส้เดือนดิน
|
มนุษย์กับสิ่งแวดล้อม