.รักษ์สมอง

สมองติดยาได้อย่างไร

        การติดยาเป็นกระบวนการต่อเนื่องที่เกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็ว  เริ่มต้นจากการใช้เป็นครั้งคราวสู่การใช้ถี่ขึ้น

จนใช้ทุกวัน และวันละหลายครั้ง  การใช้ยาเสพติดมีผลต่อสมอง 2 ส่วนคือ

1.สมองส่วนนอกที่เป็นส่วนคิด(Cerebral  cortex)

2.สมองส่วนที่อยุ่ชั้นใน (Limbic  System)เป็นสมองส่วนท่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และความอยาก

              สมองส่วนคิดทำหน้าที่ควบคุมสติปัญญา  ใช้ความคิดแบบมีเหตุผล  ขณะที่สมองส่วนอยากเป็นศูนย์ควบคุม

อารมณ์  ความรู้สึก ยาบ้าจะกระตุ้นปลายประสาทในสมองให้ส่งโดปามีนซึ่งเป็นสารเคมีชนิดหนึ่งออกมาเป็นปริมาณมาก ๆ

สารนี้ทำให้เกิดความรู้สึกสบาย  สมองจึงมีการปรับตัวด้วยการลดการหลั่งสารเคมีนั้นลง  เมื่อหมดฤทธิ์ยาบ้า  จึงเสมือนว่า

ร่างกายมีอาการขาดสารโดปามีน  ทำให้มีอาการหงุดหงิด  หรือซึมเศร้า  ส่งผลให้ผู้เสพยาพยายามแสวงหายามาใช้ซำ  ใน

ขณะเดียวกันเมื่อใช้ยาบ้าบ่อย ๆ ครั้ง  จะทำใสมองส่วนนอกซึ่งเป็นส่วนคิดถูกทำลาย  การใช้ความคิดท่เป็นเหตุเป้นผลจะ

เสียไปผู้ที่ใช้ยาบ้าจึงมักแสดงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม  มีอารมณ์ก้าวร้าว  หงุดหงิด  ไม่สามารถควบคุมตนเองได้  จึงทำให้

มีการใช้ยาเสพติดบ่อยขึ้น  ผลสุดท้ายจะเกิดความสูญเสียอย่างรุนแรงใด้านต่าง ๆ ของชีวิต  โดยที่ผู้เสพไม่สามารถควบคุม

ตนเองได้ด้วยสติปัญญาหรือความคิด

ขั้นตอนสู่การติดยา  แบ่งออกเป็น 4 ระยะคือ

        1.ระยะเริ่มใช้ยา

        2.ระยะคงการใช้ยา

        3.ระยะหมกมุ่นกับยา

        4.ระยะวิกฤต

ระยะเริ่มต้นใช้ยา

        อาจเริ่มใช้ยาเป็นครั้งคราาว  ในโอกาสพิเศษ  เช่น  มีกิจกรรมสังสรรค์กับเพื่อนฝูงที่ใช้ยา  หรือ  ใช้เพราะเหตุผล

บางอย่าง  เช่น  ลดนำหนัก  ลดอาการเศร้า  หรือไม่ให้ง่วงนอน  สมองที่ใช้เหตุผลยังคงตัดสินใจให้ใช้ยา  เพื่อตอบสนองเหตุผลบางอย่างที่ตน "คิด"

ระยะคงการใช้ยา

        จะมีการใช้ยาเพิ่มขึ้นและเริ่มใช้เป็นประจำ  เช่น  ใช้ทุกสัปดาห์หรือทุกเดือน

        ในระยะนี้สมองส่วนนอกยังคงควบคุมความคิดได้  พฤติกรรมยังคงถูกควบคุมโดยเหตุผลแต่สมองส่วนคิดเริ่มบังคับตน

เองได้น้อยลงขณะที่สมองส่วนควบคุมความยากมีพลังมากขึ้นทำให้การตัดสินใจเริ่มเอนเอียงไปในทางใช้ยาต่อไป  แม้ผลเสีย จากการใช้ยาเริ่มมีมากขึ้น

ระยะหมกมุ่นใช้ยา

        ในระยะนี้ผลทางลบที่กระทบต่อชีวิตผู้ใช้ยา  เช่น  ปัญหาสุขภาพ  ปัญหาสัมพันธภาพหรือกฏหมาย  มีผลต่อผู้เสพชัดเจนที่จุดนี้บางคนสามารถหยุดยาได้โดยใช้เหตุผล  แต่บางคนจะทำไม่ได้  เพราะสมองส่วนอยากมีอำนาจเหนือสมองส่วนคิด  แล้ว  จึงไม่สามารถควบคุมตนเองได้และก้าวเข้าสู่สภาพของการเสพติหด  ทั้งที่ผู้ที่ติดยายังมีความคิดถึงผลเสียที่เกิดขึ้น  และตระหนักว่าตนควรเลิกเสพยา

ระยะวิกฤต

        แม้ในระยะนี้ผลเสียจากการใช้ยาที่เกิดกับผู้เสพจะรุนแรงชัดเจน  แต่ผู้เสพติดก็ยังคงการใช้ยาอย่างต่อเนื่อง  เพราะการ

ตัดสินใจที่ใช้เหตุผลและสติจาสมองส่วนควบคุมความคิดอ่านไม่เพียงพอที่จะขัดขวางความรู้สึกที่เกิดขึ้นในสมองที่ควบคุมการตอบสนองความอยาก (Limbic  System) จึงทำให้หมกมุ่นกับการเสพติดอย่างรุนแรง

ผลกระทบต่อสมองอันเกิดจากการเสพติด

       การ่ติดยาเสพติดหรือการเลิกยาเสพติดนั้น  ควรทำความเข้าใจถึงความเป็นจริงที่สำคัญ   คือ  ผลกระทบต่อสมองอันเกิดจากสารเาพติด

       จากการศึกษาวิจัยในประเทศสหรัฐอเมริกา  เกี่ยวกับเรื่องสมองที่ได้นับผลกระทบจากสารเสพติดโดยเฉพาะแอมเฟตามีน (ยาบ้า)  โดยศึกษาจากภาพถ่ายทางรังสีที่ใช้เทคนิคพิเศษ ( PEI Scan)  ของสมอง

      ถ้านำภาพถ่ายทางรังสีที่ใช้เทคนิคพิเศษของสมอง รูปผ่าขวางสมองของคนปกติเปรียบเทียบ  กับรูปผ่าสมองของคนที่ติดยาแล้ว  หยุดใช้ยาเสพติด  ติดต่อกันเป็นเวลา 2 ปี  ยังมีความแตกต่างกันเล็กน้อย  คือ  สีแดงของรูปผ่าของสมองคน ที่ติดยาแล้ว  ได้รับการรักษา  มีสีแดงไม่เข้มสดใสเหมือนรูปผ่าขวางของสมองของคนปกติ

      นี้คือผลจากอิทธิพลของยาเสพติด  ยาบ้าที่ไปทำลายสมอง  ทำอย่างไรก็ตามก็ไม่สามารถรักษาสมองให้กลับเหมือนเดิม 100%

      การเลิกเสพสารเสพติด  และเริ่มบำบัดทันทีจะช่วย  รักษาสมองของตนไว้ได้บ้างก่อนจะถูก ทำลายจนไม่สามารถรักษาสภาพสมองไว้ได้  สมองจะถูกทำลายโดยสิ้นเชิง  อาจจะมีอาการทางจิต  หวาดระแวง  หูแว่ว  ประสาทหลอน  จนรักษาไม่หาย  ก็เป็นได้  ฉะนั้นจึงควรรู้รักสมองของคุณ  หยุดการใช้ยาเสพติดทุกชนิด