เขามอ หรือสวนหย่อม เป็นสวนหินปลูกไม้ประดับ
ที่รัชกาลที่
๓ โปรดเกล้าฯ ให้รื้อขนก้อนศิลาใหญ่และเล็ก ซึ่งก่อเป็นภูเขาในสวนขวาในพระบรมมหาราชวัง
แต่ครั้งรัชกาลที่ ๒ มาก่อน เป็นภูเขาเป็นสวนประดับรอบวัดปลูกต้นไม้ไว้ตามเชิงเขาและบนเขา
มีทั้งสถูปและเสาโคมแบบจีน รูปตุ๊กตาจีนและรูปสัตว์จัตุบาท
(สัตว์สี่เท้า) ต่างๆ เรียงรายอยู่ทั่วไปทั้งบนเขาและเชิงเขา
เขามอมีทั้งหมด ๒๔ ลูก เช่น เขาประดู่ เขาสะเดา เขาอโศก
เขาสมอ เขาฤษีดัดตน เขาศิวลึงค์ เป็นต้น พรรณไม้ที่ประดับส่วนใหญ่ตายลง
ทางวัดได้ปรับปรุงเป็นสวนหิน
ประดับด้วยไม้ดอกไม้ใบนับเป็นมุมนั่งพักผ่อนที่เพลิดเพลินตาเย็นกายสบายใจ
เขาฤาษีดัดตน
คือสวนสุขภาพแห่งหนึ่ง อยู่ใกล้กับพระวิหารทิศใต้ เป็นพระราชประสงค์ของรัชกาลที่
๑ ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รวบรวมการแพทย์แผนโบราณและศิลปวิทยาการครั้งกรุงศรีอยุธยาไว้
ทรงพระราชดำริเอาท่าดัดตนอันเป็นการพักผ่อนอิริยาบถ
แก้ปวดเมื่อยตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย ประยุกต์รวมกับคติไทยที่ยกย่องฤษี
เป็นครูผู้ประสิทธิ์ประสาทศิลปวิทยาการต่างๆ
เป็นรูปปั้นฤษีดัดตนท่าต่างๆ สมัยแรกสร้างนั้นปั้นด้วยดิน
ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ ๓ หล่อเป็นเนื้อชินอยู่จนถึงปัจจุบันเดิมมีทั้งหมด
๘๐ ท่า แต่ปัจจุบันคงเหลืออยู่ ๒๔ ท่า
รูปปั้นฤษีดัดตนเป็นท่าตรงตามหลักโยคะของโยคีอินเดียเป็นการออกกำลังกายที่ใช้ศิลปะ
เพื่อการมีสุขภาพที่แข็งแรง นอกจากนั้นยังมีโคลงสี่สุภาพ
ซึ่งจารึกไว้ในแผ่นศิลาประดับอยู่ตามศาลาราย ปัจจุบันได้รวบรวมไว้ที่ศาลาราย
เช่น ศาลาเปลื้องเครื่อง(โรงเรียนแพทย์แผนโบราณ)เป็นต้น โคลงภาพฤษีดัดตน เป็นตำรากายภาพบำบัดของแพทย์ไทย
แผนโบราณอันเป็นพระราชประสงค์ขององค์พระพุทธบุรพมหากษัตริย์ที่
ทรงพระราชดำริให้วัดนี้เป็นแหล่งรวมวิชาการ
|