สุขภาพของดิน คุณภาพและความพร้อมใช้ของน้ำมีความเชื่อมโยงถึงกัน
ภาพ: Hatia/Adobe Stock

วันดินโลก World Soil Day
วันที่ 5 ธันวาคม ของทุกปี

ที่มาของภาพ : https://www.un.org/sites/un2.un.org/files/fao-wsd23-poster-en.jpg

ดินและน้ำ แหล่งแห่งชีวิต

     การอยู่รอดของโลกของเราขึ้นอยู่กับการเชื่อมโยงอันมีค่าระหว่างดินกับน้ำ อาหารของเรามากกว่าร้อยละ 95 มาจากทรัพยากรพื้นฐานทั้งสองนี้ น้ำในดินซึ่งมีความสำคัญต่อการดูดซึมสารอาหารของพืช ผูกมัดระบบนิเวศของเราไว้ด้วยกัน ความสัมพันธ์ทางชีวภาพนี้เป็นรากฐานของระบบการเกษตรของเรา
     อย่างไรก็ตาม เมื่อเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและกิจกรรมของมนุษย์ ดินของเรากำลังเสื่อมโทรมลง ซึ่งสร้างแรงกดดันต่อทรัพยากรน้ำของเรามากเกินไป การกัดเซาะรบกวนความสมดุลทางธรรมชาติ ลดการแทรกซึมของน้ำและความพร้อมของสิ่งมีชีวิตทุกรูปแบบ
     แนวทางปฏิบัติในการจัดการดินอย่างยั่งยืน เช่น การไถพรวนขั้นต่ำ การปลูกพืชหมุนเวียน การเติมอินทรียวัตถุ และการปลูกพืชที่ครอบคลุม ปรับปรุงสุขภาพของดิน ลดการกัดเซาะและมลพิษ และเพิ่มการแทรกซึมและกักเก็บน้ำ แนวทางปฏิบัติเหล่านี้ยังรักษาความหลากหลายทางชีวภาพของดิน ปรับปรุงความอุดมสมบูรณ์ และมีส่วนช่วยในการกักเก็บคาร์บอน ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
     วันดินโลกปี 2023 (WSD) และการรณรงค์มีเป้าหมายเพื่อสร้างความตระหนักรู้ถึงความสำคัญและความสัมพันธ์ระหว่างดินกับน้ำในการบรรลุระบบการเกษตรที่ยั่งยืนและฟื้นตัวได้ WSD เป็นแพลตฟอร์มระดับโลกที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ซึ่งไม่เพียงแต่เฉลิมฉลองให้กับดินเท่านั้น แต่ยังให้อำนาจและมีส่วนร่วมกับประชาชนทั่วโลกในการปรับปรุงสุขภาพของดินอีกด้วย

พื้นหลัง

     วันดินโลก (WSD) จัดขึ้นทุกปีในวันที่ 5 ธันวาคม เพื่อมุ่งความสนใจไปที่ความสำคัญของดินที่มีสุขภาพดี และเพื่อสนับสนุนการจัดการทรัพยากรดินอย่างยั่งยืน
     วันสากลเพื่อเฉลิมฉลองดินได้รับการแนะนำโดยสหภาพวิทยาศาสตร์ทางดินระหว่างประเทศ (IUSS) เมื่อปี พ.ศ. 2545 ภายใต้การนำของราชอาณาจักรไทยและภายใต้กรอบความร่วมมือของ Global Soil Partnership FAO ได้สนับสนุนการจัดตั้ง WSD อย่างเป็นทางการในฐานะระดับโลก แพลตฟอร์มสร้างความตระหนักรู้ การประชุม FAO มีมติเป็นเอกฉันท์รับรองวันดินโลกในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2556 และขอรับรองอย่างเป็นทางการในการประชุมสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ ครั้งที่ 68 ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2556 สมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติได้ตอบสนองโดยกำหนดให้วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2557 เป็นวันดินโลกอย่างเป็นทางการเป็นครั้งแรก

แหล่งที่มาข้อมูล : https://www.un.org/en/observances/world-soil-day

     “วันดินโลก (World Soil Day)” คือ วันที่ 5 ธันวาคม เป็นวันสำคัญที่นักปฐพีวิทยาทั่วโลก 60,000 คน จะเฉลิมฉลองเป็นประจำทุกปี ซึ่งนักปฐพีวิทยาของไทยทุกคนภาคภูมิใจ เนื่องจากวงการปฐพีวิทยานานาชาติ มีฉันทานุมัติเลือกวันที่ 5 ธันวาคมของทุกปี ซึ่งตรงกับวันคล้ายวันพระราชสมภพของ พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เป็นวันดินโลก และนักปฐพีวิทยาของไทยมีส่วนร่วมในการเชิดชูพระอัจฉริยภาพด้านการอนุรักษ์ และพัฒนาทรัพยากรดินขององค์พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
     การเกิดขึ้นของ “วันดินโลก (World Soil Day)” มีความเกี่ยวข้องกับกรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย สหภาพวิทยาศาสตร์ทางดินนานาชาติ (International Union of Soil Science : IUSS) องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (Food and Agriculture Organization : FAO) และองค์การสหประชาชาติ (United Nations : UN) จึงควรบันทึกจุดเริ่มต้นและความเป็นมาของ “วันดินโลก” เพื่อให้คนรุ่นหลังได้รับทราบอย่างถูกต้อง

แนวความคิดของการจัดตั้งวันดินโลก
     เริ่มต้นจากที่มีการประชุมวิทยาศาสตร์ทางดินของโลก ครั้งที่ 17 ณ กรุงเทพมหานคร ในปี 2545 มีนักวิทยาศาสตร์ทางดินจากทั่วโลกมาร่วมประชุม ภายในงานมีการจัดนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และพระราชกรณียกิจที่เกี่ยวข้องกับทรัพยากรดิน รวมถึงการจัดตั้งโครงการพระราชดำริในภูมิภาคต่างๆ ของประเทศ
     ซึ่งนิทรรศการดังกล่าว ทำให้ผู้เข้าร่วมประชุมประจักษ์ถึงพระวิสัยทัศน์ในการบริหารทรัพยากรดินอย่างยั่งยืน โดยทรงให้ความสำคัญกับทรัพยากรดิน ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่สนพระราชหฤทัยในวิทยาศาสตร์ทางดิน และผลสำเร็จจากการบริหารจัดการดินอย่างต่อเนื่องของพระองค์ เป็นที่ยอมรับอย่างเป็นรูปธรรมทั้งในประเทศและระดับนานาชาติ
     ในการประชุมครั้งนี้ได้มีการหารือเรื่องการจัดตั้ง “วันดินโลก” โดยที่ประชุมคณะกรรมการสหภาพวิทยาศาสตร์ทางดินนานาชาติ มีมติให้วันที่ 5 ธันวาคม ซึ่งเป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เป็นวันดินโลก เพื่อสดุดีพระเกียรติคุณของพระองค์ โดยใช้วันนี้เป็นวันรณรงค์ให้ชาวโลกได้ตระหนักถึงความสำคัญของทรัพยากรดิน ที่มีต่อความอยู่รอดของมวลมนุษยชาติและสภาพแวดล้อม และความจำเป็นต้องมีการจัดการทรัพยากรที่ดินอย่างยั่งยืน

ทำไมต้องมีวันดินโลก
     สร้างความตระหนักถึง…ความสำคัญของดิน “ดิน” เป็นทรัพยากรธรรมชาติที่าสำคัญต่อการดำรงชีพของสิ่งมีชีวิตทุกชนิดบนโลก ในด้านการพัฒนาการเกษตร ดินเป็นแหล่งผลิตอาหาร ยารักษาโรค เครื่องนุ่งห่ม และเชื้อเพลิง ดินช่วยพัฒนาระบบนิเวศให้มีความยั่งยืน เอื้อให้เกิดความหลากหลายทางชีวภาพ ช่วยดูดซับคาร์บอน และบรรเทาผลกระทบจากสภาวะการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ มนุษย์ใช้ดินเป็นที่ตั้งของที่อยู่อาศัยและเมือง เป็นที่ทิ้งขยะ เป็นตัวกรองและทำน้ำให้สะอาด
     ดินนับวันจะเสื่อมโทรมลง…หากขาดการอนุรักษ์และพัฒนาที่ดินอย่างยั่งยืน ความต้องการใช้ทรัพยากรดินมีเพิ่มมากขึ้น ในขณะที่ ดินเป็นทรัพยากรที่มีอยู่จำกัด และไม่สามารถนำกลับมาทดแทนใหม่ หากมีการเสื่อมสลายไป การใช้ที่ดินผิดประเภท ขาดการอนุรักษ์ และป้องกันปัญหาที่ถูกต้อง จะก่อให้เกิดปัญหาความเสื่อมโทรมของดินที่ส่งผลต่อคุณภาพ กำลังผลิตของดิน และกระทบต่อความมั่นคงทางอาหารของมนุษย์ ซึ่งหากดินมีความเสื่อมโทรมที่รุนแรงมาก การฟื้นฟูดินให้สามารถนำกลับมาใช้ประโยชน์เหมือนเดิมจะทำได้ยากขึ้นด้วย
     วันดินโลก…วันสำคัญเพื่อการรณรงค์เกี่ยวกับดิน  สหประชาชาติ (UN) ได้ประกาศอย่างเป็นทางการให้วันที่ 5 ธันวาคมของทุกปี เป็น “วันดินโลก” (World Soil Day) เพื่อใช้เป็นโอกาสในการขับเคลื่อนกิจกรรมการรณรงค์และเผยแพร่ความรู้ทางด้านดิน และสร้างความตระหนักถึงความสำคัญของดิน ทั้งในระดับประเทศและระดับโลกต่อมนุษยชาติและสภาพแวดล้อมอย่างเป็นรูปธรรมและต่อเนื่อง

แหล่งที่มาข้อมูล : https://www.nxpo.or.th/th/3007/