ที่มาของภาพ : https://airandspace.si.edu/stories/editorial/science-leap-year
ปี 2020, 2024, 2028, 2032, 2036, 2040 และ 2044 มีอะไรเหมือนกัน? เป็นปีการเลือกตั้งประธานาธิบดีในสหรัฐอเมริกา การแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อนมีกำหนดจัดขึ้น และเป็นปีอธิกสุรทิน ซึ่งเดือนกุมภาพันธ์จะมีวันพิเศษเพิ่มขึ้น 1 วันซึ่งมีระยะเวลา 29 วัน
แต่ทำไม? เหตุผลที่อยู่เบื้องหลังมันซับซ้อนเล็กน้อย ตัวอย่างเช่น คนส่วนใหญ่เชื่อว่าปีอธิกสุรทินเกิดขึ้นทุกๆ สี่ปี แต่ก็ไม่ได้เป็นเช่นนั้นเสมอไป
29 กุมภาพันธ์ วันพิเศษ 4 ปีมีครั้ง ทำไมเดือนกุมภาพันธ์ เดือนแห่งความรักอันสดใส บางปีก็มี 28 วัน บางปีก็มี 29 วัน ปีนี้ 2567 มี 366วัน เป็นปีอธิกสุรทิน (leapyear)
ที่มาของภาพ : https://www.ipst.ac.th/knowledge/58738/20240229-ipst-info.html
ทำไมเราถึงมีปีอธิกสุรทิน?
โดยทั่วไปปีปฏิทินจะมีระยะเวลา 365 วัน สิ่งเหล่านี้เรียกว่า “ปีทั่วไป” เป็นตัวกำหนดจำนวนวันที่โลกต้องใช้เวลาในการโคจรรอบดวงอาทิตย์ครบหนึ่งรอบ แต่จริงๆ แล้ว 365 นั้นเป็นเลขปัดเศษ โลกใช้เวลา 365.242190 วันในการโคจรรอบดวงอาทิตย์ หรือ 365 วัน 5 ชั่วโมง 48 นาที 56 วินาที ปี “ดาวฤกษ์” นี้ยาวกว่าปีปฏิทินเล็กน้อย และต้องคำนึงถึงเวลาที่เพิ่มขึ้นมาอีก 5 ชั่วโมง 48 นาที 56 วินาทีด้วยวิธีการใดวิธีหนึ่ง หากเราไม่คำนึงถึงช่วงต่อเวลาพิเศษนี้ ฤดูกาลต่างๆ จะเริ่มเคลื่อนไป นี่คงจะน่ารำคาญถ้าไม่ทำลายล้าง เพราะตลอดระยะเวลาประมาณ 700 ปี ฤดูร้อนของเรา ซึ่งเราคาดว่าจะเกิดขึ้นในเดือนมิถุนายนทางซีกโลกเหนือ จะเริ่มเกิดขึ้นในเดือนธันวาคม!
การเพิ่มวันพิเศษทุกๆ สี่ปี ปีปฏิทินของเราจะยังคงปรับเป็นปีดาวฤกษ์ แต่ก็ไม่ถูกต้องนักเช่นกัน
เหตุใดปีอธิกสุรทินจึงไม่ทุก ๆ สี่ปีเสมอไป?
คณิตศาสตร์ง่ายๆ บางข้อจะแสดงให้เห็นว่าในช่วงสี่ปีความแตกต่างระหว่างปีปฏิทินกับปีดาวฤกษ์นั้นไม่ใช่ 24 ชั่วโมงพอดี แทนที่จะเป็น 23.262222 ชั่วโมง ปัดเศษอีกแล้ว! ด้วยการเพิ่มวันอธิกสุรทินทุกๆ สี่ปี เราจะทำให้ปฏิทินยาวขึ้นได้กว่า 44 นาทีจริงๆ เมื่อเวลาผ่านไป 44+ นาทีที่เพิ่มขึ้นนี้อาจทำให้ฤดูกาลต่างๆ เลื่อนลอยไปในปฏิทินของเรา ด้วยเหตุนี้ ไม่ใช่ทุกสี่ปีจะเป็นปีอธิกสุรทิน กฎก็คือว่าถ้าหารด้วย 100 ลงตัวและหารด้วย 400 ไม่ลงตัว ปีอธิกสุรทินจะถูกข้ามไป ตัวอย่างเช่น ปี 2000 เป็นปีอธิกสุรทิน แต่ปี 1700, 1800 และ 1900 ไม่ใช่ ครั้งต่อไปที่จะข้ามปีอธิกสุรทินคือปี 2100
ทำไมถึงเรียกว่า “ปีอธิกสุรทิน”?
โดยทั่วไปแล้วหนึ่งปีจะมี 52 สัปดาห์ 1 วัน นั่นหมายความว่า ถ้าวันเกิดของคุณตรงกับวันจันทร์ของหนึ่งปี ปีถัดไปก็ควรจะเกิดในวันอังคาร อย่างไรก็ตาม การเพิ่มวันพิเศษในช่วงปีอธิกสุรทินหมายความว่าวันเกิดของคุณตอนนี้ “ก้าวกระโดด” มากกว่าหนึ่งวัน แทนที่จะให้วันเกิดของคุณในวันอังคารเหมือนกับปีปกติ แต่ในระหว่างปีอธิกสุรทิน วันเกิดของคุณจะ “กระโดด” ในวันอังคาร และตอนนี้จะเกิดขึ้นในวันพุธ
และถ้าคุณเกิดในวันอธิกสุรทินวันที่ 29 กุมภาพันธ์ ไม่ได้หมายความว่าคุณจะฉลองวันเกิดทุกๆ สี่ปีเท่านั้น ในปีที่ไม่มีวันอธิกสุรทิน คุณจะต้องฉลองวันเกิดของคุณในวันที่ 1 มีนาคม และแก่ชราต่อไปเหมือนกับพวกเราที่เหลือ
ต้องขอบคุณปีอธิกสุรทิน ฤดูกาลของเราจะเกิดขึ้นเสมอเมื่อเราคาดว่าจะเกิดขึ้น และปีปฏิทินของเราจะตรงกับปีดาวฤกษ์ของโลก
ที่มาของภาพ : https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/large__032e1b7157.jpg
ที่มาข้อมูล :
https://airandspace.si.edu/stories/editorial/science-leap-year
https://www.ipst.ac.th/knowledge/58738/20240229-ipst-info.html
https://www.thaipbs.or.th/now/content/746